Merkezi ısıtma sistemi, merkezden sağlanan ısıtma enerjisinin binalara dağıtılmasını ve bağımsız bölümlerin de ısıtılmasına olanak tanıyan sistemdir. Merkezi ısıtma sistemleri, önceden resmi kurumlarda yaygın bir şekilde kullanılırken, Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği’ndeki son değişikliklerin ardından birçok konut projesinde mecburi tutulmaya başlanmıştır. Yazımızda verilen temel bilgiler ve bazı teknik kısımlar hem insan hayatı bakımından önem arz eden bazı hususların daha iyi anlaşılmasına yardımcı olacak hem de olası kazaların önüne geçilmesini sağlayacaktır.
Özellikle kış aylarında, merkezi ısıtma sisteminin bazı ekipmanlarındaki aksaklık ve deformasyonlar nedeniyle insanların hayatını kaybettiği birçok vakaya mahal olmaktadır. Bu bakımdan her konut sakinini ilgilendirecek baca temizliği, yakıt seçimi gibi konuların dikkatle okunup anlaşılmasını öneririz.
Merkezi ısıtma sistemi ile ilgili ön bilgiler
Devirdaim veya sirkülasyon pompası, kalorifer tesisatı suyunun hareketini hızlandırmak amacıyla kullanılır; ıslak ve kuru rotorlu olmak üzere iki bölüme ayrılır. Sirkülasyon pompasının tercihini yapmak makine mühendislerinin görevidir. Pompa tercihi, boruların döşeme biçimine ve tesisatı meydana getiren boru çaplarına göre değişen komplike bir süreçtir.
Tercih yapıldıktan sonra dolaşım pompaları; kazan dairesinde, kazanın yakınına, uygun yere monte edilir. Sirkülasyon pompaları ağırlıklı olarak gidiş ana borusuna yedekli bir şekilde bağlanır, arıza durumunda yedekte duran pompa devreye sokulur. Pompanın gidiş ana borusuna bağlanması, tesisatta üst basınç oluşturduğundan tesisat suyunun daha hızlı devir daim yapması sağlanır.
Kollektör, fazlasıyla boruyu tek boruda toplayan veya tek boruyu birden fazla boruya dağıtan tesisat elemanıdır. Kazan giriş ve çıkış bağlantılarına göre gidiş ve dönüş olarak iki grupta derlenir. Kollektör bağlantısında, genellikle flanşlı veya rakorlu bağlantı kullanılmaktadır. Kollektörün yerinin aydınlık ve vanalarının kolay kullanılabilir olması önemlidir.
Bypass hattı katı yakıtlı kazanlarda elektriklerin kesilmesi veya başka bir nedenle pompaların tamamının çalışmaması durumunda sıcaklığın yükselerek kazanın tehlike oluşturmasının önüne geçmek amacıyla yapılır. Bu bağlamda bypass, ısıtma tesisatlarında pompanın bulunduğu kollektör grubuna bağlanır. Normal çalışma durumunda bypass vanası kapalıdır. Pompaların çalışamaması durumunda bypass vanası açılarak sirkülasyon gerçekleştirilir.
Merkezi ısıtma sisteminde yer alan vanalar, kolon, sürgülü, 3 yollu, 4 yollu, termostatik, elektromanyetik, servo motorlu, pnömatik vana olmak üzere birçok alana ayrılır. Sürgülü vana, akışkanın içinde yön değiştirmeden aktığı ve bir sürgü vasıtası ile akışın kesilebildiği vana çeşididir.
Üç yollu vanalar, ısıtma sistemlerinde saptırma ve karıştırma vanası olarak kullanılır. Dört yollu vanalar ise kazanda sabit sıcaklık, yüksek verim, ısıtma devresinde sıcaklık ayarı, binaların kuzey-güney cephelerinde dengeli ısınmayı sağlama gibi görevler üstlenir.
Termostatik vanalar, üzerine bağlandıkları cihazın içerisindeki akışkanın sıcaklığını kontrol eder ve sıcaklık istenen değere ulaşınca gelen akışkanın yolunu kapatır. Elektromanyetik vana elektrik akımının meydana getirdiği manyetik çekme kuvveti ile çalışan vanadır.
Servo-motorlu vanalar bir motor aracılığıyla çalışır. Motorlar bir termostattan aldıkları kumandaya göre vanayı açıp kapar. Pnömatik vanalar kompresörden gelen basınçlı hava ile çalışır. Devresi üzerinde bulundukları kanal yolunu hava basıncı yardımıyla açıp kapar. Kolon musluğu veya kolon vanası olarak da adlandırılan bu vanalar, ısıtma tesisatlarında kolon altlarına konulur. Bir tamirat anında kolondaki suyu kesmek veya boşaltmak için kullanılır.
Radyatör vanası, ısıtıcıların gidiş ve dönüş ağızlarına bağlanarak ısıtıcıya giren ısıtıcı akışkanı kontrol etmekte kullanılan tesisat elemanıdır. Pürjörler ve hava tahliye cihazları su ile çalışan tüm ısıtma sistemlerinde, tesisat içindeki havayı boşaltmaya yarayan açma-kapama elemanlarıdır.
Merkezi ısıtma sistemi içerisindeki kazanlar duman boruları, ocak, küllük, ızgara, ön duman kutusu, arka duman kutusu, ocak kapağı küllük kapağı, baca damperi ve bağlantı ağıları gibi parçalardan oluşur. Yakıtın yakıldığı kazan bölümüne ocak adı verilir. Küllük, katı yakıtlı kazanlarda yanma sonucunda meydana gelen küllerin toplandığı bölümdür. Izgara, yanma hücresi ile küllük arasında bulunarak kömürleri üstte tutar, küllerin küllüğe dökülmesine yardımcı olur ve yanma havasının yanma hücresine girmesini sağlar.
Çelik kazanlarda içinden alev ve dumanların geçerken dışındaki suyu ısıttığı borulara duman boruları adı verilir. Katı yakıt kazanlarında ocağa kömür verilen bölüme ocak kapağı adı verilir. Küllüğün önünde kül almaya yarayan kapakta küllük kapağı olarak isimlendirilir. Baca çekişini ayarlayan aparat baca damperidir. Kazan üzerinde ve arkasındaki bağlantı ağızları da kızgın su veya buharı tesisata göndermek tesisattan dönen sıcak suyu kazana sokmak görevlerini görür.
Katı yakacakların ısı verimi diğerlerine nazaran daha düşük olmasına rağmen ülkemizde halen bazı müstakil ve mahalli lokasyonlardaki merkezi ısıtmalarda katı yakıtlar kullanılmaktadır. Bununla beraber günümüzde daha çok sıvı ve gaz yakacakların kullanımı tercih edilmektedir. Katı yakıt kullanıldığında, sorunsuz bir süreç için 25-60 mm ebatlarında, tozsuz, kuru ve ısıl değeri 6.500 kcal / kg (minimum 6.000 kcal / kg – maksimum 8.000 kcal / kg) olan kaliteli kömür tercih edilmesi gerekir.
Konut ve benzeri binalarda, yanma sonrası ortaya çıkan gazları dam üstünden açık havaya tahliye etmeye yarayan, bina içine veya binaya bitişik olarak silindir, kare, dikdörtgen prizma şeklinde inşa edilmiş, içi boş ekipmanlara baca adı verilir. Bacalar, adi, ortak ve müstakil bacalar olmak üzere 3’e ayrılır.
Adi bacalar, tek kolon halinde zeminden çatıya kadar yükselen birden fazla birimin kullanabileceği şekilde tasarlanmış bacalardır. Ortak bacalar, zeminden çatıya kadar yükselen ana baca ve buna bağlanan her birime ait parçalardan meydana gelen bacalardır. Tek kolon halinde, fonksiyon verdiği birimden çatıya kadar yükselen ve sadece bir birimin kullanımına göre tasarlanmış bacalara da müstakil baca adı verilir.
İyi bir baca; yüzeyi pürüzsüz olur, kolay temizlenebilir ve sızdırmazdır. Ayrıca iyi bir baca şapkası yağış sularına engel olacak şekilde tasarlanır, analizleri için uygun deliklere sahiptir. Bilindiği üzere yanma sonrasında ortaya çıkan atık gazlardan karbonmonoksit, zehirlenmeye yol açabilecek tehlikeli gazlardandır. Doğru çalışmayan veya tıkalı bir bacanın ciddi tehlikeler yaratacağı unutulmamalıdır. Bu bakımdan standartlara uygun baca kullanımı kadar baca temizliği de hayati önem arz eder.
Baca Temizliğinde Nelere Dikkat Edilir?
• Temizlik ve kontrol işlemini yapacak olan firmanın profesyonel ve deneyimli olması,
• Baca temizliğini bilfiil yapacak ustaların baca temizlemek için gerekli donanım ve ekipmana sahip olması,
• Bacanın doğru materyallerle temizlenmesi,
• İşlem sonrası gerekli kontrollerin yapılması,
• Bacanın hava koşullarından dolayı deforme olmadığından emin olunması,
• Bacanın temizlendiğine dair bir belge alınması, alınan belgede de bacanın durumu hakkında, yetkili kişi görüşlerinin var olması hayati önem arz eder.
Tur Assist Doğalgaz Tesisatı ekipleri tüm Türkiye’de 7/24 hizmetinizde!
Unutmayın, Tur Assist tarafından size sunulan konut yardım paketleri, kalorifer tesisatı problemlerinde de size konusunda uzman, donanımlı tesisatçı ekibini göndererek sorunu hızlı ve garantili bir biçimde çözer. Üstelik konut yardım paketleri, çilingir hizmetinden güvenlik hizmetine, cam kırılmasından elektrik arızalarının giderilmesine kadar geniş bir yelpazede evinizi ve sizleri güvenceye alır.
Dilerseniz , “Kombi Nedir? Kombi Çeşitleri Nelerdir?” hakkında bilgi alabilir ya da kalorifer tesisatı kategorimize geri dönebilirsiniz.
